HISTORIA WOJSK RAKIETOWYCH I ARTYLERII

ŚLĄSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO

Lata 1945 – 1947

Artylerzyści Śląskiego Okręgu Wojskowego są spadkobiercami bohaterskich walk artylerzystów 1 Armii WP zorganizowanej na terenie Związku Radzieckiego. Po dwóch latach zaciętych walk z hitlerowskim najeźdźcą – artylerzyści 1 Armii WP stanęli na wyzwolonej spod jarzma Hitlerowskiego – Polskiej Ziemi. Radość i duma była tym większa, że jednostki 1 Armii stacjonowały na Ziemiach Odzyskanych. Jest lato 1945 roku. Kraj zniszczony wojną potrzebował rąk do pracy. W pierwszych szeregach walczących o odbudowę kraju stają żołnierze WP, a wśród nich artylerzyści. W drugiej połowie 1945 roku bojowe jednostki WP przechodzą reorganizację, której podlegają również i jednostki artylerii. Szereg bojowych jednostek artylerii zostaje rozwiązanych a na ich bazie powstają nowe. Na podstawie Rozkazu Naczelnego Dowództwa WP Nr 0208/O  z dnia 22.08. 1945 r. Dowództwo I Armii WP z dniem 17.09.1945 r. przekształciło się w sztab Śląskiego OW. Dowódcą Okręgu został gen. broni POPŁAWSKI, Szefem Sztabu – płk dypl. ŚWITELSKI.

Rozkaz Organizacyjny Naczelnego Dowództwa WP Nr 0309 z dnia 5.listopada 1945 r. nakazuje w korespondencji służbowej, dokumentach, rozkazach i rozmowach używać DOW IV zamiast DOW ŚLĄSK

W miesiącu wrześniu 1945 r. zostały rozformowane następujące bojowe jednostki artylerii wchodzące w skład 1 Armii WP, a następnie w skład DOW-Śląsk:

• 1 Warszawska Brygada Artylerii im. BEMA;
• 4 Brygada Art. ppanc;
• 1 Samodzielny Pułk Moździerzy;
• 5 Samodzielny Dywizjon Pomiarowy Art.;
• 2 i 5 Składy Amunicji  Artyleryjskiej;
• 3 i 4 Warsztaty Artyleryjskie.

Na podstawie Rozkazu Naczelnego Dowództwa WP Nr 0236 z dnia 8.09 1945r., Rozkazem Dowódcy Okręgu – po rozformowaniu jednostek artyleryjskich 1 Armii WP – zostały sformowane następujące jednostki:

• 1 Warszawska Brygada Artylerii im. BEMA;
• 85 pułk artylerii ciężkiej;
• 24 i 25 dyon artylerii ciężkiej;
• 9,2,7 i 15 dywizjon artylerii ppanc;
• bateria zwiadowcza;
• 116 Okr. Skład Art. z warsztatem remontowym.

Rozkaz powyższy podpisany został przez Dowódcę Artylerii Okręgu – gen. dyw. MODZELEWSKIEGO i Szefa Sztabu Artylerii – płk WACZAJEWA. sporządzonym wykazie miejsca postoju jednostek DOW-Śląsk /DOW-IV/ z dnia 20.12.1945 r. podpisanym przez Szefa Wydz. Org. Mobilizacyjnego i Uzupełnień DOW-Śląsk – mjr WASILEWSKIEGO, umieszczone były następujące jednostki artylerii:

a/ artyleria dywizyjna:

• w 7 DP – 38 pa mp. OŁAWA, 10 dyon art. ppanc mp. LUBAŃ;       1Warszawska Brygada Artylerii im. BEMA;
• w 11 DP – 33 pa mp. GOCŁAWEK, 14 dyon art. ppanc mp. ŻARÓW;
• w 13 DP – 35 pa mp BĘDZIN, 16 dyon art. Ppanc;
•  w 10 DP – 39 pa mp. J. GÓRA, 13 dyon art. ppanc mp. ŻARÓW.

b/ jednostki art. okręgowe:

• 85 pułk art. ciężkiej            mp. BIELSKO-BIAŁA;
• 24 dyon art. ciężkiej           mp. BIELSKO-BIAŁA;
• 84 pułk art. plot                   mp. PSZCZYNA;
• 24 pułk art. samob.             mp. OPOLE;
• 25 pułk art. samob.             mp. OPOLE;
• 116 Okręg. Skład Art. z warsztatem remontowym.

W grudniu 1945 roku zostaje zorganizowana pierwsza podoficerska szkoła artylerii na podstawie Rozkazu Dowódcy DOW-IV Nr 0347 z dnia 20.12.45 r., w którym czytamy: „Na podstawie Zarządzenia II Wiceministra Obrony narodowej z dnia 29.11,45 r. Nr 1832 – rozkazuje we wszystkich pułkach i samodzielnych batalionach – skompleto­wać etatowe szkoły podoficerskie wg 9-miesięcznego programu szkolenia:a/ w 85 pułku artylerii ciężkiej /etat  4/9 – ofic. 11, podofic. 19 kursantów 125/.

W dniu 15 października 1945 r. stosownie do Rozkazu Naczelnego Dowództwa WP Nr 0208 z dnia 22.8.1945 r. ukazał się rozkaz personalny okręgu Nr 031, który zawierał obsadę etatową Dowództwa i Sztabu Art. Okręgu:

• Dowódca Art. Okręgu – gen. dyw. MODZELEWSKI Aleksander;
• Sekretarz Dowódcy Art. – chor WAGIN Grzegorz.;
• Szef Sztabu Art.   – ppłk TREJGIS Edward;
• Pom. Szefa Szt. Art. – mjr DUBANEWICZ Edward;
• Pom. Szefa Szt. Art. – mjr SITNICKI Ignacy;
• Szef Kanc. Szt. Art. – ppor. DROZD Władysław;
• Kierownik Sekcji Zaopatrzenia Art. – ppłk ANDRUSZEWICZ Aleks.
• Inspektor Sekcji Zaopatrzenia Art. – mjr POPŁAWSKI Eugeniusz;
• Pom. Kier. Sekcji Zaop. Art. d/s Uzbr. – por. OLSZTYŃSKI Zygmunt;
• Kier. Sekcji Pers. Dowództwa Art. –  kpt HAWIŃSKI Grzegorz;
• Pom. Kier. Sekcji Pers. D-twa Art.    – kpt. MIADZIEL Paweł,
• Kier. Sekcji Zaop. Art. d/s Napr. Uzbr. – por. DĄBROWSKI Piotr;
• Pom. Kier. Sekcji Zaop. Art. d/s Fin.  – por DROBYSZEWSKA Wiera.

Po okresie organizacyjnym jednostek artyleryjskich i Dowództwa Art. OW przystąpiono częściowo do szkolenia oraz do wykonywania prac na rzecz gospodarki narodowej. Poza tym niektóre związki taktyczne jak i jednostki artyleryjskie brały udział w umocnieniu władzy ludowej. W tym celu ukazał się rozkaz Nr 0012 i 027 w grudniu 1945 r. nakazujący podjęcie decydującej walki z bandytyzmem i ostatecznej likwidacji band na terytorium kraju. Artyleria dywizyjna brała udział w walkach z bandami w ramach swoich dywizji, natomiast 85 pac i 84 daplot zorganizowały plutony manewrowe w dwóch rejonach. Komendantem rejonu Nr 7a został ppłk JAGLIŃSKI, nr 7b ppłk POSTEWSKI Grupy manewrowe działały w miejscowościach CIESZYN, SKOCZÓW, BIELSKO-BIAŁA, ZEBRZYDOWICE, PAWŁOWICE, PSZCZYNA.

Okres lat 1946-1947 jest okresem pokojowego szkolenia w jednostkach artyleryjskich oraz wykonywania prac takich jak: orka, siewy, żniwa, wykopki, rozminowanie pól  i niszczenie pocisków artyleryjskich.

W rozkazie specjalnym Nr 029 z dnia 3.06.1946 r. w sprawie ukończenia akcji siewnej czytamy:„Akcja siewna na terenie DOW-IV została zakończona, wielkie zadanie postawione nam przez Naczelne Dowództwo – zostało wykonane. Odzyskane Ziemie Piastowskie zaorał i zasiał we wspólnym trudzie i znoju żołnierz z repatriantem i osadnikiem. Dzięki wysiłkowi żołnierza Ziemie Zachodnie nie będą leżały odłogiem, a plon zebrany   z pól przesiąknię­tych krwią żołnierzy WP oraz Armii Czerwonej, będzie świadectwem trwałego zespolenia tych ziem z macierzą. Jednostkom, które uzyskały najlepsze rezultaty w wykonaniu planu akcji siewnej, udzielam premii pieniężnej dla wynagro­dzenia żołnierzy, podoficerów i oficerów /28 sdac, 24 i 25 pas/.

Żołnierze artylerzyści biorą udział w akcjach społecznych i państwowych. Pomagają terenowym władzom w przeprowadzeniu reformy rolnej, są pierwszymi osadnikami na Ziemiach Odzyskanych. Podczas Referendum Ludowego ochraniają lokale wyborcze, wyjaśniają politykę Władzy Ludowej. Biorą czynny udział w referendum,

Po dalszej reorganizacji jednostek DOW-IV wg spisu dyslokacyjnego jednostek DOW-IV z dnia 1.08.1946 r. podpisa­nego przez Szefa Sztabu DOW-IV gen. SIWIOKIEGO w skład Okręgu wchodziły następujące jednostki artylerii:

a/ artyleria dywizyjna:

• w 7 DP – 38 pal  mp. KOŹLE, 10 dappanc mp. TARNOWSKIE GÓRY;
• w 11 DP – 33 pal  mp.  ŻARÓW, 24 dappanc ZARÓW;
• w 10 DP – 39pal  mp. JELENIA GÓRA,13 dappanc mp. KŁODZKO;

b/ Art. armijna:

• 28 s dac mp. JELENIA GÓRA;
• 24 i 25 pas mp. OPOLE.

W roku 1947 oficerowie, podoficerowie i szeregowcy jednostek art. okręgu i sztabu art. okręgu brali czynny udział w akcji wyborczej do Sejmu PRL. Utworzone specjalne grupy chroniły lokali wyborczych, wyjaśniały politykę PPR, prowadziły walkę z bandami.

Za zasługi w akcji wyborczej, za zasługi w pracach Grup Ochronno-Propagandowych nagrodzono Srebrnym Krzyżem Zasługi następujących artylerzystów:

• mjr IŹYCKI Tadeusz                             24 pas;
• por CYPRYŃSKI Wiesław                   39 pal 10 DP;
• por JAROSZŃSKI Wacław                   39 pal 10 DP;
• por LELYK Kazimierz                          33 pal 11 DP;
• por ŁUCZYŃSKI Kazimierz                38 pal 7 DP;
• por MACIEJEWSKI Leonard               33 pal 11 DP;
• ppor. ANTOS Stanisław                        25 pas
• ppor. GEN Piotr                                      33 pal 11 DP;
• ppor. KUBIAK Zdzisław                       39 pal 10 DP;
• ppor. TELECKI Michał                         24 pas
• ppor. SZCZYGIEŁ Tadeusz                  39 pal 10 DP;

Brązowym Krzyżem Zasługi nagrodzono:

• st. ogn. BŁASZCZUK Ernest                33 pal 11 DP;
• plut. DĄBEK Piotr                                 13 dappanc:
• plut. DETYNA Antoni                           39 pal 10 DP;
• plut. GRZELAK Leopold                      33 pal 11 DP;
• plut. KOZIOREK Władysław               14 dappanc 11 DP;
• plut. LAMICHOWICZ Kazimierz        39 pal 10 DP;
• plut. PLUCIŃSKI Zygmunt                   25 pas;
• plut. SAWINICZ Mieczysław               38 pal 7 DP;
• plut. STRUG Piotr                                  39 pal 10 DP;
• plut. TUDRUJ Stan.                               38 pal 7 DP;
• kpr.  CHWIERKO Stanisław                 39 pal 10 DP;
• kpr.   PRESNAR Edward                       10 dappanc
• st. szer. JASTRZĘBSKI Jan                  33 pal 11 DP,

W 1947 roku Dowództwo Artylerii OW-IV zostało przemianowane na Inspektorat Artylerii OW, którego Inspektorem został gen. dyw. BEWZIUK, a szefem sztabu był płk TREJGIS.